Palyatif Bakım Hastalarının Tamamlayıcı ve Bütünleşik Terapileri Ağrı Yönetiminde Kullanım Durumları
Öz
Giriş: Palyatif bakım hastalarında ağrı semptomu ile baş edebilmek zor bir durumdur. Tamamlayıcı ve bütünleşik uygulamalar ağrı semptomunu yönetmede tedaviye ek olarak kullanılabilen kanıta dayalı uygulamalardır. Bu çalışmanın amacı, palyatif bakım hastalarının ağrı özelliklerinin yanı sıra ağrıyı yönetmek için kullanılan tamamlayıcı ve bütünleşik terapileri değerlendirmektir.
Yöntem: Tanımlayıcı nitelikte olan bu çalışma, bir hastanenin palyatif bakım kliniğine başvuran 102 hastadan dahil edilme kriterlerine uyan 77 hasta ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verileri; Hasta Bilgi Formu, Visual Analog Skala, Tamamlayıcı ve Bütünleşik Terapi Kullanım Durumları Anketi kullanılarak yüz yüze görüşme ile toplanmıştır. Veriler toplanmadan önce etik kurul onayı ve kurum izni alınmıştır. Veriler tanımlayıcı istatistikler kullanılarak değerlendirilmiştir. p<0.05 istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir.
Bulgular: Palyatif bakım kliniğinde yatan hastaların yarısından fazlasını (%58.4) kanser hastaları oluşturmuştur. Bu hastaların tamamının ağrı semptomu nedeniyle klinikte yattıkları saptanmıştır. VAS ağrı şiddeti ortalamalarının 4.24±2.06 (3-10) olduğu ve hastaların yarısından fazlasının sürekli ağrı (%63.6) yaşadıkları bulunmuştur. Hastaların tamamına yakınının ağrıyla baş etmede farmakolojik tedavi kullandığı ve %83.1’inin sırasıyla; masaj, egzersiz ve müzik dinleme gibi tamamlayıcı ve bütünleşik terapileri kullandığı saptanmıştır. Hastaların sosyo-demografik özellikleri ile tamamlayıcı ve bütünleşik terapiler kullanım durumları arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır.
Hastalar, ağrıyla baş etmek için uyguladığı bu terapilerle ilgili bilgiye daha çok internet ve diğer hastalardan ulaştığını ifade etmişlerdir. Bu terapileri uygulayanların %87.5’inin informal bakım vericiler olduğu bulunmuştur.
Sonuç: Palyatif bakım hastalarının hastaneye ilk başvurma nedenlerinin ağrı olduğu, bu hastaların orta şiddette ağrı yaşadıkları ve ağrıyla baş etmek için hastaların tamamına yakınının analjezik tedavisiyle birlikte tamamlayıcı ve bütünleşik terapileri kullandığı saptanmıştır. Palyatif bakım hemşirelerinin ağrı yaşayan hastalara tamamlayıcı ve bütünleşik terapilerle ilgili kanıta dayalı uygulamalar kapsamında uygulama yapması, hasta ve informal bakım vericilere de eğitim vermesi önerilebilir.
Anahtar Kelimeler
Ağrı Palyatif bakım Tamamlayıcı ve bütünleşik terapiler Hemşirelik
Kaynakça
- WHO, Palliative care, 2020. Erişim tarihi: 27.02.2023. Erişim linki: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/palliative-care
- Reville B, Foxwell AM. The global state of palliative care progress and challenges in cancer care. Ann Palliat Med. 2014;3:129-38. doi: 10.3978/j.issn.2224-5820.2014.07.03
- Zadeh RS, Eshelman P, Setla J, Sadatsafavi H. Strategies to improve quality of life at the end of life: Interdisciplinary team perspectives. Am J Hosp Palliat Care. 2018;35:411–6. doi: 10.1177/1049909117711997
- Aslan Y. Türkiye’de ve Dünya’da palyatif bakım modellerine genel bakış. Anadolu Güncel Tıp Dergisi. 2020;2(1):19-27. doi: 10.38053/agtd.632674
- Uysal N, Şenel G, Karaca Ş, Kadıoğulları N, Koçak N, Oğuz G. Palyatif bakım kliniğinde yatan hastalarda görülen semptomlar ve palyatif bakımın semptom kontrolüne etkisi. Ağrı Dergisi. 2015;27(2):104-110. doi: 10.5505/agri.2015.26214
- Dalcalı BK. Palyatif bakım birimlerinde manevi bakım ve hemşirelik. Sakarya Üniversitesi Holistik Sağlık Dergisi. 2019;2(2):29-37.
- Enginyurt Ö. Palyatif servisinde yatan hastaların hastalık prevelansı. Klinik tıp aile hekimliği. 2019;11(1):11-13.
- Akçay P, İncazlı BS, Bingöl Ü. Ağrılı hasta izlemi. Hemşirelik Bakım Standartları. Editör: Sevil Erken ve ark.,1. Baskı. Ankara: Akademisyen Tıp Kitapevi 2014;75-81.
- Kurşun YZ, Yıldız F, Kaymaz Ö, Önal SA. Ağrılı kanser hastalarının tedavisinde analjezik basamak tedavisinin yeri. Ağrı. 2015;27(1):26-34. doi: 10.5505/agri.2015.08216
- Okçin F. Palyatif bakım hemşirelerinin mesleki yaşam deneyimlerinin izlenmesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Dergisi. 2019;6(4):223-246. doi: 10.34087/cbusbed.578767
- Anekar AA, Cascella M. WHO analgesic ladder. In StatPearls [Internet], 2021. StatPearls Publishing. Erişim Tarihi: 27.02.2023. Erişim linki: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK554435/
- Ovayolu Ö, Ovayolu N. Semptom yönetiminde kanıt temelli yöntemler. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2013;1(1):83-98.
- Molassiotis A, Fernandez-Ortega P, Pud D, Ozden G, Scott JA, Panteli V, et al. Use of complementary and alternative medicine in cancer patients: A European survey. Ann Oncol. 2005;16(4):655–63. doi: 10.1093/annonc/mdi110
- Özkaya H, Karakaya Y, Aslaner H, Yaman N, Gül M, Alagöz Ş, et al. Investigation of the status of using traditional and complementary medicine practices in patients hospitalized in a palliative care center. Konuralp Tıp Dergisi. 2020;12:124–30. doi: 10.18521/ktd.652625
- Kufacı AA. Palyatif bakımda ağrı yönetimi. ERÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2022;9(2):28-36.
- Can H, Pamuk G, Bilyay Hİ, Koç EM, Kaplan YC, Küçükzeybek Y, Alacacıoğlu A. Palyatif bakım servisinde yatan akciğer kanserli hastaların narkotik analjezik kullanımı. Aile Hekimliği ve Palyatif Bakım. 2017;1(3):61-64.
- Henson LA, Maddocks M, Evans C, Davidson M, Hicks S, Higginson IJ. Palliative care and the management of common distressing symptoms in advanced cancer: Pain, breathlessness, nausea and vomiting, and fatigue. Journal of Clinical Oncology. 2020;38(9):905. doi: 10.1200/JCO.19.00470
- Melzark R. Consept of pain measurement. In: Melzack R (ed). Pain measurement and assessment. New York, 1983;NY:Raven;1-50.
- Zerran J, Benton K, LinneburS, O’Bryant C, Kutner J. Variation in pain medication use in end of life care. J Palliat Med. 2010;13(5):501-4. Doi: 10.1089/jpm.2009.0406
- Van den Beuken, Van Everdingen MH, de Rijke Jm, Kessels AG, et al. High prevelance of pain in patients with canser in a large population- based study in the Netherlands. Pain. 2007;132:312-320. doi: 10.1016/j.pain.2007.08.022
- Orhan ME, Bilgin F, Ergin A, Dere K, Güzeldemir ME. Kanser hastalarında WHO analjezik basamak tedavisine göre ağrı tedavisi. Bir merkezin sekiz yıllık deneyimi. Ağrı. 2008;20(4):38-44.
- Öztürk YE, Dömbekci HA, Ünal S. Geleneksel Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Kullanımı. Bütünleyici ve Anadolu Tıbbı Dergisi. 2020;1(3):23-35.
- Ulusoy ZB, Keskin A. Onkoloji hastalarının geleneksel ve tamamlayıcı tıp (GETAT) yöntemleri hakkındaki tutumları. Ankara Medical Journal. 2021;21(3):374-385. doi: 10.5505/amj.2021.68094
- Karakoç MD. Onkoloji hastalarının tamamlayıcı ve alternatif tedavi yöntemlerini kullanma durumları. Pamukkale Tıp Dergisi. 2020;13(1):69-80. doi: 10.31362/patd.640488
- Greco MT, Roberto A, Corli O, et al. Quality of cancer pain management: An update of a systematic review of undertreatment of patients with cancer. J Clin Oncol. 2014;32:4149–4154. doi: 10.1200/JCO.2014.56.0383
- Hökkä M, Kaakinen P, Pölkki T. A systematic review: Non-pharmacological interventions in treating pain in patients with advanced cancer. J Adv Nurs. 2014;70:1954–1969. doi: 10.1111/jan.12424
Öz
Introduction: Coping with the symptom of pain in palliative care patients is a difficult situation. Complementary and integrated practices are evidence-based practices that can be used in addition to treatment in managing pain symptoms. The purpose of this study was to evaluate the pain characteristics of palliatives care patients as well as the complementary and integrated therapies utilized to manage pain.
Methods: This descriptive study was conducted with 77 patients who met the inclusion criteria out of 102 patients admitted to the palliative care clinic of a hospital. The data of the research; The Patient Information Form was collected through face-to-face interviews using the Visual Analogue Scale, Complementary and Integrated Therapy Use Cases Questionnaire. Before data was collected, ethics committee approval and institutional permission were obtained. The data was analysed using descriptive statistics. p<0.05 was considered statistically significant.
Results: More than half (58.4%) of the patients hospitalized in the palliative care clinic were cancer patients. It was determined that all of these patients were hospitalized in the clinic due to pain symptoms. It was found that the mean VAS pain severity was 4.24±2.06 (3-10) and more than half of the patients (63.6%) experienced constant pain. It was determined that almost all of the patients used pharmacological treatment to cope with pain. Apart from this, 83.1% of the patients, respectively, in coping with pain; It was determined that she used complementary and integrated therapies such as massage, exercise and listening to music. There was no significant difference between the socio-demographic characteristics of the patients and the use of complementary and integrated therapies. The patients stated that they obtained information about these therapies to cope with pain mostly from the internet and other patients. It was found that 87.5% of those who applied these therapies were informal caregivers.
Conclusion: Palliatives care patients' first symptoms on admission to the hospital were pain, they had moderate pain, and most of them employed complementary and integrative therapies in addition to analgesic medication to cope with it. Palliatives care nurses should provide trainings to patients and informal carers, as well as practice complementary and integrated therapies within the framework of evidence-based procedures.
Anahtar Kelimeler
Pain Palliative care Complementary and integrated therapies Nursing
Kaynakça
- WHO, Palliative care, 2020. Erişim tarihi: 27.02.2023. Erişim linki: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/palliative-care
- Reville B, Foxwell AM. The global state of palliative care progress and challenges in cancer care. Ann Palliat Med. 2014;3:129-38. doi: 10.3978/j.issn.2224-5820.2014.07.03
- Zadeh RS, Eshelman P, Setla J, Sadatsafavi H. Strategies to improve quality of life at the end of life: Interdisciplinary team perspectives. Am J Hosp Palliat Care. 2018;35:411–6. doi: 10.1177/1049909117711997
- Aslan Y. Türkiye’de ve Dünya’da palyatif bakım modellerine genel bakış. Anadolu Güncel Tıp Dergisi. 2020;2(1):19-27. doi: 10.38053/agtd.632674
- Uysal N, Şenel G, Karaca Ş, Kadıoğulları N, Koçak N, Oğuz G. Palyatif bakım kliniğinde yatan hastalarda görülen semptomlar ve palyatif bakımın semptom kontrolüne etkisi. Ağrı Dergisi. 2015;27(2):104-110. doi: 10.5505/agri.2015.26214
- Dalcalı BK. Palyatif bakım birimlerinde manevi bakım ve hemşirelik. Sakarya Üniversitesi Holistik Sağlık Dergisi. 2019;2(2):29-37.
- Enginyurt Ö. Palyatif servisinde yatan hastaların hastalık prevelansı. Klinik tıp aile hekimliği. 2019;11(1):11-13.
- Akçay P, İncazlı BS, Bingöl Ü. Ağrılı hasta izlemi. Hemşirelik Bakım Standartları. Editör: Sevil Erken ve ark.,1. Baskı. Ankara: Akademisyen Tıp Kitapevi 2014;75-81.
- Kurşun YZ, Yıldız F, Kaymaz Ö, Önal SA. Ağrılı kanser hastalarının tedavisinde analjezik basamak tedavisinin yeri. Ağrı. 2015;27(1):26-34. doi: 10.5505/agri.2015.08216
- Okçin F. Palyatif bakım hemşirelerinin mesleki yaşam deneyimlerinin izlenmesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Dergisi. 2019;6(4):223-246. doi: 10.34087/cbusbed.578767
- Anekar AA, Cascella M. WHO analgesic ladder. In StatPearls [Internet], 2021. StatPearls Publishing. Erişim Tarihi: 27.02.2023. Erişim linki: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK554435/
- Ovayolu Ö, Ovayolu N. Semptom yönetiminde kanıt temelli yöntemler. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2013;1(1):83-98.
- Molassiotis A, Fernandez-Ortega P, Pud D, Ozden G, Scott JA, Panteli V, et al. Use of complementary and alternative medicine in cancer patients: A European survey. Ann Oncol. 2005;16(4):655–63. doi: 10.1093/annonc/mdi110
- Özkaya H, Karakaya Y, Aslaner H, Yaman N, Gül M, Alagöz Ş, et al. Investigation of the status of using traditional and complementary medicine practices in patients hospitalized in a palliative care center. Konuralp Tıp Dergisi. 2020;12:124–30. doi: 10.18521/ktd.652625
- Kufacı AA. Palyatif bakımda ağrı yönetimi. ERÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2022;9(2):28-36.
- Can H, Pamuk G, Bilyay Hİ, Koç EM, Kaplan YC, Küçükzeybek Y, Alacacıoğlu A. Palyatif bakım servisinde yatan akciğer kanserli hastaların narkotik analjezik kullanımı. Aile Hekimliği ve Palyatif Bakım. 2017;1(3):61-64.
- Henson LA, Maddocks M, Evans C, Davidson M, Hicks S, Higginson IJ. Palliative care and the management of common distressing symptoms in advanced cancer: Pain, breathlessness, nausea and vomiting, and fatigue. Journal of Clinical Oncology. 2020;38(9):905. doi: 10.1200/JCO.19.00470
- Melzark R. Consept of pain measurement. In: Melzack R (ed). Pain measurement and assessment. New York, 1983;NY:Raven;1-50.
- Zerran J, Benton K, LinneburS, O’Bryant C, Kutner J. Variation in pain medication use in end of life care. J Palliat Med. 2010;13(5):501-4. Doi: 10.1089/jpm.2009.0406
- Van den Beuken, Van Everdingen MH, de Rijke Jm, Kessels AG, et al. High prevelance of pain in patients with canser in a large population- based study in the Netherlands. Pain. 2007;132:312-320. doi: 10.1016/j.pain.2007.08.022
- Orhan ME, Bilgin F, Ergin A, Dere K, Güzeldemir ME. Kanser hastalarında WHO analjezik basamak tedavisine göre ağrı tedavisi. Bir merkezin sekiz yıllık deneyimi. Ağrı. 2008;20(4):38-44.
- Öztürk YE, Dömbekci HA, Ünal S. Geleneksel Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Kullanımı. Bütünleyici ve Anadolu Tıbbı Dergisi. 2020;1(3):23-35.
- Ulusoy ZB, Keskin A. Onkoloji hastalarının geleneksel ve tamamlayıcı tıp (GETAT) yöntemleri hakkındaki tutumları. Ankara Medical Journal. 2021;21(3):374-385. doi: 10.5505/amj.2021.68094
- Karakoç MD. Onkoloji hastalarının tamamlayıcı ve alternatif tedavi yöntemlerini kullanma durumları. Pamukkale Tıp Dergisi. 2020;13(1):69-80. doi: 10.31362/patd.640488
- Greco MT, Roberto A, Corli O, et al. Quality of cancer pain management: An update of a systematic review of undertreatment of patients with cancer. J Clin Oncol. 2014;32:4149–4154. doi: 10.1200/JCO.2014.56.0383
- Hökkä M, Kaakinen P, Pölkki T. A systematic review: Non-pharmacological interventions in treating pain in patients with advanced cancer. J Adv Nurs. 2014;70:1954–1969. doi: 10.1111/jan.12424
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Hemşirelik |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 16 Mayıs 2023 |
| Yayımlanma Tarihi | 11 Ağustos 2023 |
| Gönderilme Tarihi | 8 Mart 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 3 Sayı: 2 |
Kaynak Göster
AIJHS dergisi ve AIJHS'de yayımlanan tüm makaleler Creative Commons Atıf-Gayri Ticari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.