Ameliyat Sonrası Hastaların Evde Yaşadıkları Sorunlar ve Ameliyat Sonrası Hastaların Evde Yaşadıkları Sorunların Hastalık Algısına Etkisi
Öz
Amaç: Bu araştırma, ameliyat sonrası hastaların evde yaşadıkları sorunlar ve hastalık algısının etkisini belirlemek amacıyla tanımlayıcı bir araştırma olarak yapıldı.
Yöntem: Araştırma, Mayıs 2018- Kasım 2018 tarihleri arasında bir Devlet Hastanesi Cerrahi Kliniğinde, yatan 104 hasta ile yapıldı. Veri toplamada, hasta bilgi formu, günlük yaşam aktiviteleri formu ve Hastalık Algısı Ölçeği kullanıldı. Verilerin analizinde sayı, yüzde, ortalama, standart sapma ve pearson korelasyon analizi kullanıldı.
Bulgular: Araştırmaya dahil edilen hastaların (n:104) 47.61±14.60 yaş ortalamasında, %80’nin kadın, %87’sinin evli, %52’sinin ilköğretim mezunu, % 65’nin çalışmadığı belirlendi. Hastaların günlük yaşam aktiviteleri ve sorun yaşama durumu %89.4 oranında çalışma/eğlenme, %86.8 oranında güvenli çevrenin sağlanması/sürdürülmesi ve %52.9 oranında hareket etme boyutlarında bulundu. İletişim ve kişisel temizlik/giyim sorunu arttıkça duygusal temsiller algısının, cinsel yaşam sorunu arttıkça süre (akut/kronik) algısının, uyku ve ölüm kaygısı sorunu arttıkça sonuçlar algısının arttığı belirlendi (p<0.05).
Sonuçlar: Bu araştırmada, ameliyat sonrası evde yaşadıkları sorunlardan iletişim, kişisel temizlik-giyim, cinsel yaşam, uyku ve ölüm kaygısının hastalık algısından etkilendiği belirlendi. Hastaların, hastalık algısının arttırılarak günlük yaşam aktivitelerinin iyileştirilmesi için hemşirelik bakım planları yapılmasını önermekteyiz.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akinsulore A, Owojuyigbe MA, Faponle AF, Fatoye FO. Assessment of preoperatıve and postoperatıve anxıety among electıve majör surgery patıents ın a tertıary hospıtal ın nıgerıa. Middle East Journal of Anaesthesiology 2015;23(2):240- 235.
- Aksoy G, Kanan N, Akyolcu N. Cerrahi Hemşireliği. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri; 2012.s.144-139.
- Alemdar H, Pakyüz SÇ. Hemodiyaliz hastalarında öz bakım gücünün yaşam kalitesine etkisinin değerlendirilmesi. Nefroloji Hemşireliği Derg 2015;2:30-19.
- Allıgood M R, Tomey A M. Nursing theorists and theır work printed in United States of America. 2010.
- Altay B, Avcı İA. Huzurevinde yasayan yaşlılarda öz bakım gücü ve yaşam doyumu arasındaki ilişki. Dicle Tıp Derg 2009;36(4):282-275.
- Aydoğdu Ö. Günübirlik Cerrahi Sonrası Hastaların Evde Yaşadıkları Güçlüklerin Belirlenmesi (tez). KKTC: Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsi; 2015.
- Ay, F. A. Sağlık Uygulamalarında Temel Kavram ve Beceriler. Hadımköy İstanbul: Nobel Matbaacılık, 2011.
- Dal Ü, Bulut H ve Demir SG. Cerrahi girişim sonrası hastaların evde yaşadıkları sorunlar. Bakırköy Tıp Derg 2012;8(1):40-34.
- Erdil F. Cerrahi hemşireliği. Erdil F, Elbaş NÖ (Editörler) Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği’nde. Ankara: Aydoğdu Kitapevi; 2012.s.101-14.
- Eti Aslan F. Cerrahi Hemşireliğinin Tarihçesi. Atatürk Üniv Hemşirelik Yüksekokulu Derg 2009;12:113-104.
- Eti Aslan F. Ameliyat Sonrası Bakım. Karadakovan A, Eti Aslan F (Editörler). Dahili ve Cerrahi Hastalıklarda Hasta Bakımı. Adana: Nobel Tıp Kitabevi; 2010.s.386-345.
- Fredericks S, Lapum J.Anxiety, Depression and Self-Management: A Sytematic Review, Ryerson Üniversitesi, Toronto, Ontario, Kanada, 2012;(21)4:430-411.
- Hagger MS, Orbell S. A meta-analyticreview of the common-sense model of illness representations. Psychol Health 2003;18(2):141-84.
- Hodgins MJ, Ouellet LL, Pond S, Knorr S, Geldart G, Effect of telephone follow-up on surgical orthopedic recovery, Appl Nur sRes 2008;21(4):218-26.
- Jawaid M, Mushtaq A, Mukhtar S, Khan Z. Preoperative anxiety before elective surgery. Neurosciences 2007;12(2):148-145.
- Karabulutlu E, Karaman S. Kanser Hastalarında Hastalık Algısının Değerlendirilmesi HSP 2015;2(3):284-271.
- Karahan A, Kav S, Abbasoğlu A, Doğan N, Tepe A. Günübirlik cerrahiyi takiben hastaların ev ortamındaki deneyim ve güçlükleri. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Derg 2010-3.
- Karamustafalıoğlu O, Yumrukçal H. Depresyon ve Anksiyete Bozuklukları. Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıp Bülteni 2011;45(2),74-65.
- Kocaman N, Armay Z, Özkan M, Özkan S. Hastalık algısı ölçeğinin Türkçe uyarlamasının geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Anatolian Journal of Psychiatry 2007;8:280-271.
- Köklü N, Büyüköztürk Ş, Bökeoğlu ÖÇ. Sosyal bilimler için istatistik. Ankara: Pegem-A Yayıncılık; 2006.s.62.
- Leila M, Nada C, Kais C, Jawaher M. Sexuality after breastcancer: cultural specificities of Tunisian population. Pan Afr Med J 2016;25(17):10-1.
- McMurray A, Johnson P, Wallis M, Patterson E, Griffiths S. General surgical patients’ perspectives of the adequacy and appropriateness of discharge planning to facilitate health decision-making at home. Journal Of ClinicalNursing 2007;16:1609-1602.
- Özdamar K. (2013). SPSS ile Biyoistatistik. Bölüm 13: Örnekleme Yöntemleri. Nisan Kitabevi. Ankara/Türkiye. 9.Baskı S:247).
- Petrie KJ, Weinman J. Why illness perceptions matter. Clinical Medicine 2006;6:536.
- Petrie JK, Jago AL, Devhich DA. The role of illness perceptions in patients with medical conditions. Curren tOpinion in Psychiatry 2007;20(2):163–16.
- Pieper B, Sieggreen M, Freeland B, Kulwicki, P, Frattaroli M, Sidor D et al., Discharge information needs of patients after surgery. Wound Ostomy Continence Nurses Journal 2006;33:291-281.
- Redeker NS, HedgesC. Sleep during hospitalization and recovery after cardia csurgery. Europan Journal of Cardiovascular Nursing 2002;17(1):68-56.
- Reiners C, Biko J, Haenscheid H, Hebestreit H, Kirinjuk S, Baranowski O et al., Twenty-Five Years after Chernobyl: Outcome of Radioiodine Treatment in Children and Adolescents with Very-High-Risk Radiation-Induced Differentiated Thyroid Carcinoma. J Clin Endocrinol Metab 2013;98:3039-48.
- Suhonen RA, Iivonen MK, Välimäki MA , Day-case surgery patients’ health-related quality of life, International Journal of Nursing Practice 2007;13:129–121.
- Taşdemir A, Erakgün A, Deniz MN, Çertuğ A. Preoperatif bilgilendirme yapılan hastalarda ameliyat öncesi ve sonrası anksiyete düzeylerinin state-trait anxiety ınventory test ile karşılaştırılması. Turk J Anaesth Reanim 2013;41:44-9.
- Terakye G, Öz F, Köşgeroğlu N. Ameliyat sonrası depresyonun değerlendirilmesi. III. Ulusal Konsültasyon-Liyezon Psikiyatrisi Kongresi ve Mezuniyet Sonrası Eğitim 72 Kursu. İstanbul Üniv Tıp Fakültesi Konsültasyon-Liyezon Psikiyatri Birimi 1994;241-230.
- Turhan T, Avcı R, Özcengiz D. Elektif cerrahi hazırlığında preoperatif ve postoperatif anksiyetenin hasta memnuniyeti ile ilişkisi. Anestezi Derg 2012;20(1):33-27.
- Ulusoy M, Görgülü R. Hemşirelik Esasları: Temel Kuram, Kavram, İlke ve Yöntemler. Ankara: 72 TDFO Ltd.Şt; 2001.
- Weiser TG, Haynes AB, Molina G, Lipsitz ST, Esquivel MM, Uribe-Leitz T et al. Size and distribution of the global volume of surgery in 2012, Bull World Health Organ 2016;94:209–201.
- Williams B, Healy D. Perceptions of Ilness Causation among New Referrals to A Community Mental Healt Team: Explanatory Model or Exploratory Map? Social Science&Medicine 2001;53:476-465.
- Williams B HD. Perceptions of illness causation among new referrals to a community mental health team: explanatory model orexploratory map. Soc Sci Med 2001;53:465–76.
- Velioğlu P. Hemşirelikte kavram ve kuramlar. İstanbul: Akademi Basın ve Yayıncılık; 2012.s.184-195.
- Yıldırım NK, Okanlı A, Karabulutlu EY, Karahisar F, Özkan S. Hemodiyaliz hastalarının anksiyete ve depresyon belirtilerine hastalık algısının etkisi: Çok merkezli bir çalışma. Anatolian Journal of Psychiatry 2013;14:252-9.
- Yılmaz E, Aydın E. Cerrahi girişim yapılan hastalarda ameliyat öncesi-sonrası anksiyetenin derlenme kalitesine etkisi, Fırat Sağlık Hizmetleri Derg 2013;23-8.
- Yılmaz M, Çiftçi SE. Açık kalp ameliyatı geçirmiş bireylerin evde bakım gereksinimlerinin belirlenmesinde bir model: Fonksiyonel sağlık örüntüleri. Türk Göğüs Kalp Damar Cerrahi Derg 2010;18(3):189-183.
The Problems of The Patients That After Surgery Living at Home and Post-Surgery Patients Problems at Home on Illness Perception
Öz
Aim: This study was carried out as a descriptive study in order to determine the effects of the patients postoperative problems at home and the perception of the disease
Method: This research was carried out with 104 patients appropriate with thecriteria at a surgical clinic in the public hospital in between May – November 2018. In data collection; patient data form, daily life activities form and Disease Perception Scalewere used. Pearson correlation analysis were used for data analysis.
Results: The averageage of the patients (n:104) included in the study was (47.61±14.60) 80% female, 87% married, 52% primary school graduat and 65% unemployed. It was found that as communication and personal hygiene – clothing increased, the perception of emotional representation increased; as the problem of sexual life increased, theperception of time (acute/chronic) increased; as the anxiety of sleep and death problems increased, the perception of results increased p<0,05. Also it was found that as the sexual life problem increased, the perfeception of treatment control decreased; as fear of dealth insreased, the perception of personal control and undersatnding of the disease decreased p<0,05.
Conclusions: In this study, the postoperative problems that patients face with at home including communication, personal hygiene - clothing, sexual life, sleep and death anxiety were affected by the perception of illness.
Anahtar Kelimeler
Postoperative daily life activities perception of the disease nursing care
Kaynakça
- Akinsulore A, Owojuyigbe MA, Faponle AF, Fatoye FO. Assessment of preoperatıve and postoperatıve anxıety among electıve majör surgery patıents ın a tertıary hospıtal ın nıgerıa. Middle East Journal of Anaesthesiology 2015;23(2):240- 235.
- Aksoy G, Kanan N, Akyolcu N. Cerrahi Hemşireliği. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri; 2012.s.144-139.
- Alemdar H, Pakyüz SÇ. Hemodiyaliz hastalarında öz bakım gücünün yaşam kalitesine etkisinin değerlendirilmesi. Nefroloji Hemşireliği Derg 2015;2:30-19.
- Allıgood M R, Tomey A M. Nursing theorists and theır work printed in United States of America. 2010.
- Altay B, Avcı İA. Huzurevinde yasayan yaşlılarda öz bakım gücü ve yaşam doyumu arasındaki ilişki. Dicle Tıp Derg 2009;36(4):282-275.
- Aydoğdu Ö. Günübirlik Cerrahi Sonrası Hastaların Evde Yaşadıkları Güçlüklerin Belirlenmesi (tez). KKTC: Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsi; 2015.
- Ay, F. A. Sağlık Uygulamalarında Temel Kavram ve Beceriler. Hadımköy İstanbul: Nobel Matbaacılık, 2011.
- Dal Ü, Bulut H ve Demir SG. Cerrahi girişim sonrası hastaların evde yaşadıkları sorunlar. Bakırköy Tıp Derg 2012;8(1):40-34.
- Erdil F. Cerrahi hemşireliği. Erdil F, Elbaş NÖ (Editörler) Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği’nde. Ankara: Aydoğdu Kitapevi; 2012.s.101-14.
- Eti Aslan F. Cerrahi Hemşireliğinin Tarihçesi. Atatürk Üniv Hemşirelik Yüksekokulu Derg 2009;12:113-104.
- Eti Aslan F. Ameliyat Sonrası Bakım. Karadakovan A, Eti Aslan F (Editörler). Dahili ve Cerrahi Hastalıklarda Hasta Bakımı. Adana: Nobel Tıp Kitabevi; 2010.s.386-345.
- Fredericks S, Lapum J.Anxiety, Depression and Self-Management: A Sytematic Review, Ryerson Üniversitesi, Toronto, Ontario, Kanada, 2012;(21)4:430-411.
- Hagger MS, Orbell S. A meta-analyticreview of the common-sense model of illness representations. Psychol Health 2003;18(2):141-84.
- Hodgins MJ, Ouellet LL, Pond S, Knorr S, Geldart G, Effect of telephone follow-up on surgical orthopedic recovery, Appl Nur sRes 2008;21(4):218-26.
- Jawaid M, Mushtaq A, Mukhtar S, Khan Z. Preoperative anxiety before elective surgery. Neurosciences 2007;12(2):148-145.
- Karabulutlu E, Karaman S. Kanser Hastalarında Hastalık Algısının Değerlendirilmesi HSP 2015;2(3):284-271.
- Karahan A, Kav S, Abbasoğlu A, Doğan N, Tepe A. Günübirlik cerrahiyi takiben hastaların ev ortamındaki deneyim ve güçlükleri. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Derg 2010-3.
- Karamustafalıoğlu O, Yumrukçal H. Depresyon ve Anksiyete Bozuklukları. Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıp Bülteni 2011;45(2),74-65.
- Kocaman N, Armay Z, Özkan M, Özkan S. Hastalık algısı ölçeğinin Türkçe uyarlamasının geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Anatolian Journal of Psychiatry 2007;8:280-271.
- Köklü N, Büyüköztürk Ş, Bökeoğlu ÖÇ. Sosyal bilimler için istatistik. Ankara: Pegem-A Yayıncılık; 2006.s.62.
- Leila M, Nada C, Kais C, Jawaher M. Sexuality after breastcancer: cultural specificities of Tunisian population. Pan Afr Med J 2016;25(17):10-1.
- McMurray A, Johnson P, Wallis M, Patterson E, Griffiths S. General surgical patients’ perspectives of the adequacy and appropriateness of discharge planning to facilitate health decision-making at home. Journal Of ClinicalNursing 2007;16:1609-1602.
- Özdamar K. (2013). SPSS ile Biyoistatistik. Bölüm 13: Örnekleme Yöntemleri. Nisan Kitabevi. Ankara/Türkiye. 9.Baskı S:247).
- Petrie KJ, Weinman J. Why illness perceptions matter. Clinical Medicine 2006;6:536.
- Petrie JK, Jago AL, Devhich DA. The role of illness perceptions in patients with medical conditions. Curren tOpinion in Psychiatry 2007;20(2):163–16.
- Pieper B, Sieggreen M, Freeland B, Kulwicki, P, Frattaroli M, Sidor D et al., Discharge information needs of patients after surgery. Wound Ostomy Continence Nurses Journal 2006;33:291-281.
- Redeker NS, HedgesC. Sleep during hospitalization and recovery after cardia csurgery. Europan Journal of Cardiovascular Nursing 2002;17(1):68-56.
- Reiners C, Biko J, Haenscheid H, Hebestreit H, Kirinjuk S, Baranowski O et al., Twenty-Five Years after Chernobyl: Outcome of Radioiodine Treatment in Children and Adolescents with Very-High-Risk Radiation-Induced Differentiated Thyroid Carcinoma. J Clin Endocrinol Metab 2013;98:3039-48.
- Suhonen RA, Iivonen MK, Välimäki MA , Day-case surgery patients’ health-related quality of life, International Journal of Nursing Practice 2007;13:129–121.
- Taşdemir A, Erakgün A, Deniz MN, Çertuğ A. Preoperatif bilgilendirme yapılan hastalarda ameliyat öncesi ve sonrası anksiyete düzeylerinin state-trait anxiety ınventory test ile karşılaştırılması. Turk J Anaesth Reanim 2013;41:44-9.
- Terakye G, Öz F, Köşgeroğlu N. Ameliyat sonrası depresyonun değerlendirilmesi. III. Ulusal Konsültasyon-Liyezon Psikiyatrisi Kongresi ve Mezuniyet Sonrası Eğitim 72 Kursu. İstanbul Üniv Tıp Fakültesi Konsültasyon-Liyezon Psikiyatri Birimi 1994;241-230.
- Turhan T, Avcı R, Özcengiz D. Elektif cerrahi hazırlığında preoperatif ve postoperatif anksiyetenin hasta memnuniyeti ile ilişkisi. Anestezi Derg 2012;20(1):33-27.
- Ulusoy M, Görgülü R. Hemşirelik Esasları: Temel Kuram, Kavram, İlke ve Yöntemler. Ankara: 72 TDFO Ltd.Şt; 2001.
- Weiser TG, Haynes AB, Molina G, Lipsitz ST, Esquivel MM, Uribe-Leitz T et al. Size and distribution of the global volume of surgery in 2012, Bull World Health Organ 2016;94:209–201.
- Williams B, Healy D. Perceptions of Ilness Causation among New Referrals to A Community Mental Healt Team: Explanatory Model or Exploratory Map? Social Science&Medicine 2001;53:476-465.
- Williams B HD. Perceptions of illness causation among new referrals to a community mental health team: explanatory model orexploratory map. Soc Sci Med 2001;53:465–76.
- Velioğlu P. Hemşirelikte kavram ve kuramlar. İstanbul: Akademi Basın ve Yayıncılık; 2012.s.184-195.
- Yıldırım NK, Okanlı A, Karabulutlu EY, Karahisar F, Özkan S. Hemodiyaliz hastalarının anksiyete ve depresyon belirtilerine hastalık algısının etkisi: Çok merkezli bir çalışma. Anatolian Journal of Psychiatry 2013;14:252-9.
- Yılmaz E, Aydın E. Cerrahi girişim yapılan hastalarda ameliyat öncesi-sonrası anksiyetenin derlenme kalitesine etkisi, Fırat Sağlık Hizmetleri Derg 2013;23-8.
- Yılmaz M, Çiftçi SE. Açık kalp ameliyatı geçirmiş bireylerin evde bakım gereksinimlerinin belirlenmesinde bir model: Fonksiyonel sağlık örüntüleri. Türk Göğüs Kalp Damar Cerrahi Derg 2010;18(3):189-183.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sağlık Kurumları Yönetimi |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 24 Aralık 2021 |
| Gönderilme Tarihi | 28 Mayıs 2021 |
| Kabul Tarihi | 6 Ekim 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 37 Sayı: 3 |
