SineFilozofi

Öz

Öteki oluş (Becoming-other), posthümanist perspektifte insan-olmayanı işaret etmektedir. İnsan dışı oluş biçimleri, hümanizm karşıtlığından beslenir. Aydınlanma düşüncesiyle beraber yükselen ve insanı merkeze alan hümanizm kavramı, her ne kadar insan oluşla ilişkili bir olumlama ifadesi gibi görünse de esasında insanın en tepede olduğu, geri kalan her şeyin -hayvanlar, bitkiler, teknoloji, ekoloji- insanın varlığına hizmet etmek amacıyla onun altında konumlandırıldığı tek taraflı ve ayrımcı bir yaşam piramidi olmaktan öte gidememiştir. Posthümanist düşünce, evrensel ölçekte hem insan hem de insan olmayan faillerle etkileşimimizin temel ilkelerini yeniden düşünmemize yardım edecek alternatif bir araç olarak yorumlamaktadır. Guillermo del Toro’nun yönetmenliğini ve Vanessa Taylor ile birlikte senaristliğini üstlendiği 2017 Amerika ve Kanada ortak yapımı The Shape of Water (Suyun Sesi, Guillermo del Toro, 2017) filmi, 1962’de Soğuk Savaş döneminde Amazon Nehri’nde bulunan bir amfibinin etrafında şekillenir. Filmde, ne olmadığıyla ifade etmenin daha kolay olduğu canlının, ne olduğuna dair spekülasyonlar bulunmaktadır. Filmdeki canlı, bir insan değildir. Tam anlamıyla bir hayvan olduğu da söylenemez. Ancak biyopolitik bir amacın nesnesi olduğunu söylemek mümkündür. Bu durumda yarı insan yarı makine hibrit bir canlıdan söz edilebilir. Net bir ifadeyle tanımlanamaması nedeniyle söz konusu canlının öteki-oluşu temsil ettiği görüşünden hareketle makalede, her türden ötekileştirmenin kökeninde yatan insan türü eleştiriye açılarak insan-merkezci bakışın dışından bir okuma yapılması amaçlanmıştır. Bu doğrultuda sırasıyla oluş ve öteki-oluş kavramları açıklanmış, ardından posthümanizm kavramına ve posthümanist oluş biçimlerine değinilmiştir. Son olarak film, merkeze aldığı amfibiye yönelik biyopolitik müdahaleleri vurgulaması dolayısıyla, türsel ayrımcılık ve hayvan-oluş kavramları özelinde, içerik analizi yöntemiyle tartışılmaya çalışılmıştır.