Öz
Yaşlı nüfusunun artması, Dünya genelinde yaşam pratiklerini dönüştürür. Çağın pratiklerini yansıtan bir platform olarak sinema filmleri, yaşlılığa çok yönlü bakabilme olanağı sunar. Bu makalenin amacı, modern çağın yaşlı öznesinin sinema filmlerinde nasıl temsil edildiği ve bu temsillerin alternatif bir yaşlı-oluş potansiyeli taşıyıp taşımadığı sorularına yanıt bulmaktır. Çalışma, modern yaşlı bireyleri anlatının merkezinde konumlandırması ve -görünürde- alışılmışın dışında yaşlılık anlatımı sunması dolayısıyla Paolo Virzi’nin yönettiği The Leisure Seeker (Karavan, 2017) adlı film özelinde gerçekleştirilmiştir. Çalışmada öncelikle yaşlılık olgusu ele alınmıştır. Ardından sinemada yaşlı temsillerine dair literatüre yer verilmiştir. Son olarak filmdeki yaşlı temsilleri “fiziksel, sosyo-ekonomik ve kültürel özellikleri açısından”, “aile bireyleri ve yakın çevreleriyle ilişkileri açısından”, “ideolojik açıdan” ve “yaşlılık kuramları çerçevesinde” dört farklı tema kapsamında, içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Bunun sonucunda filmin, pek çok açıdan alışılmışın dışında yaşlı temsillerine yer veriyor gibi görünmesine rağmen modern ideoloji ile beslendiği ve bu ideolojinin dışında bir alternatif yaşlı temsili ortaya koymadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Yaşlılık Yaşlılık kuramları Sinemada yaşlılığın temsili Modernizm Amerikan sineması
Teşekkür
Katkı ve Teşekkür Eski doktora tez danışmanım Prof. Dr. Sayın Huriye KURUOĞLU, emekliye ayrılmadan önce, bu çalışmanın oluşmasında engin bilgi ve donanımıyla çeşitli kaynaklara erişimime ve konuya ilişkin entelektüel bir perspektif geliştirmeme olanak sunmuştur. Bunun yanı sıra beni bu konuda bir makale yazmaya teşvik etmiş ve cesaretlendirmiştir. Bu makalenin oluşmasındaki desteği ve katkıları dolayısıyla Prof. Dr. Sayın Huriye Kuruoğlu’na teşekkürlerimi ve saygılarımı sunarım. Duygu ERGÜN TAKAN
Kaynakça
- Aday, R. H., & Austin, B. S. (2000). Images of aging in the lyrics of American country music. Educational Gerontology, 26(2), 135–154.
- Akçay, C. (2011). Yaşlılık kavramlar, kuramlar ve yaşlılığa hazırlık. İstanbul: Kriter Yayınları.
- Ariés, P. (1991). Batılının ölüm karşısında tavırları. Ankara: Gece Yayınları.
- Bauman, Z. (2007). Modernite ve holocaust. İstanbul: Versus Yayınları.
- Beğer, T., & Yavuzer, H. (2012). Yaşlılık ve Yaşlılık Epidemiyolojisi. Klinik Gelişim. Adresinden erişildi: http://www.klinikgelisim.org.tr/kg_25_3/1.pdf
- Braidotti, R. (2014). İnsan Sonrası. İstanbul: Kolektif Kitap.
- Ceylan, H., & Öksüz, M. (2015). Sosyal Hizmet Lisans Öğrencilerinin Yaşlı Ayrımcılığına İlişkin Tutumlarının İncelenmesi. Journal of International Social Research, 8(39).
- Chivers, S. (2011). The silvering screen: Old age and disability in cinema. Toronto: University of Toronto Press.
- Cohen-Shalev, A. (2009). Visions of aging: Images of the elderly in film. Apollo Books.
- Cox, D. (2012, Mart 8). How older viewers are rescuing cinema. The Guardian. 21.11.2020 Tarihinde adresinden erişildi: https://www.theguardian.com/film/2012/mar/08/older-viewers-rescuing-cinema
- Cox, D. (2014, February 26). Why do films do such a bad job of portraying old people. The Guardian. 21.11.2020 Tarihinde adresinden erişildi: https://www.theguardian.com/film/filmblog/2012/feb/28/films-bad-job-portraying-old-people
- Crosthwaite, A. (2014). Visions of Aging in U.S. Cinema. L’invecchiamento-Aging, (3), 27–32.
- Dahmen, N. S., & Cozma, R. (2009). Media takes: On aging. Sacramento: International Longevity Center-USA.
- Derrida, J. (1998). Of Grammatology (Corrected edition). Baltimore and London: Johns Hopkins University Press.
- Duralde, A. (2009, Mart 26). Old folks rarely find a good home onscreen. Today. Adresinden erişildi: https://www.today.com/id/wbna30945270#.U731UFY_3bo
- Eagleton, T. (2011). Kültür yorumları. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Ertaylan, A. (2016). 1990 Sonrası Türkiye Sinemasında Yaşlılık Temsilleri. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication-TOJDAC, 6. https://doi.org/10.7456/10601100/001
- Foucault, M. (2006). Kliniğin Doğuşu. Ankara: Epos Yayınları.
- Giddens, A. (2014). Modernite ve Bireysel-Kimlik. İstanbul: Say Yayınları.
- Giddens, A., Appelbaum, R. P., & Duneier, M. (2006). Essentials of sociology. Norton.
- Görgün, A. B. (2004). Yaşlılık Sosyolojisi. Içinde V. Kalınkara (Ed.), Yaşlılık Disiplinlerarası Yaklaşım, Sorunlar, Çözümler (ss. 35–37). Ankara: Odak Yayınları. Adresinden erişildi: https://books.google.com.tr/books?id=2p2htgEACAAJ&dq=Yaşlılık+Disiplinlerarası+Yaklaşım,+Sorunlar,+Çözümler&hl=tr&sa=X&ved=2ahUKEwiq3ob6vKfsAhVpoosKHUunDCwQ6AEwAHoECAEQAQ
- Gravagne, P. H. (2013). The becoming of age: Cinematic visions of mind, body and identity in later life, Jefferson, NC: McFarland & Company. Inc.
- Harwood, J. (2007). Understanding communication and aging: Developing knowledge and awareness. Los Angeles: Sage.
- Hofstede, G. (1984). Culture’s consequences: International differences in work-related values (C. 5). Sage Publications Sage UK: London, England.
- Hooyman, N. R., & Kıyak, H. A. (1991). Social gerontology: A multidisciplinary perspective. Washington: Pearson Education.
- İçli, G. (2008). Yaşlılar ve yetişkin çocuklar. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, (1), 29–38.
- Kalınkara, V., Argun, N., & Güler, P. (2016). Temel gerontoloji: Yaşlılık bilimi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Kırel, S. (2010). Kültürel çalışmalar ve sinema. İzmir: Kırmızı Kedi Yayınevi.
- Kuruoğlu, H., & Salman, S. (2017). Medyada yaşlılık ve Türk sinemasında yaşlılık temsili. Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi (C. 3).
- Lyotard, J.-F. (2013). Postmodern Durum. Ankara: BilgeSu Yayıncılık.
- Meeks, B. S., Hendrick, S. S., & Hendrick, C. (1998). Communication, love and relationship satisfaction. Journal of Social and Personal Relationships, 15(6), 755–773. https://doi.org/10.1177/0265407598156003
- Morgan, L. A., & Kunkle, S. (1998). Aging: The Social Context. SAGE Publications. Adresinden erişildi: https://books.google.com.tr/books?id=6xlFAAAAYAAJ
- Mutman, M. (1999). Oryantalizmin Gölgesi Altında: Batı’ya Karşı İslam. Içinde F. Keyman, M. Mutman, & M. Yeğenoğlu (Ed.), Oryantalizm, hegemonya ve kültürel fark (ss. 25–71). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Onur, B. (1995). Gelişim psikolojisi. Ankara: İmge Kitabevi.
- Powell, J., & Cook, I. G. (2006). Unpacking performativity: A case study of patriarchy and the elderly in China. International Journal of Sociology and Social Policy, 26(7–8), 277–283. https://doi.org/10.1108/01443330610680371
- Sennett, R. (2002). Karakter aşınması: Yeni kapitalizmde işin kişilik üzerindeki etkileri. İstanbul: Ayrıntı Yayınevi.
- Sennett, R. (2011). Otorite. İstanbul: Ayrıntı Yayınevi.
- Swinnen, A., & Stotesbury, J. (2012). Aging, performance, and stardom: Doing age on the stage of consumerist culture (C. 2). LIT Verlag Münster.
- Tufan, İ. (2016). Antik Çağ’dan Günümüze Yaşlılık ve Yaşlanma. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Uysal, Ş. (1993). Yaşlılık ve sorunları. Seminer Psikoloji, 10, 1–13.
- Virilio, P. (1998). Hız ve Politika. İstanbul: Metis Yayınları.
- Zadoorian, M. (2009). The Leisure Seeker. New-York: William Morrow and Company. Adresinden erişildi: http://acikerisim.pau.edu.tr:8080/xmlui/handle/11499/26756
Öz
Increasing in the elderly population is transforming life practices throught the World. As a platform reflecting the practices of the era, cinema films provide a multifaceted view of old age. The aim of this article is to find answers to questions about how the elderly subject of the modern era is represented in cinema films and whether these representations have the potential to become an alternative old age. The study was carried out in The Leisure Seeker (Karavan, 2017), directed by Paolo Virzi, because it positions modern elderly individuals at the center of the narrative and presents an unusual -apparently- narrative of old age. In the study, firstly the phenomenon of old age was discussed. Then, the literature on the representations of the elderly in the cinema was included. Finally, the representations of the elderly in the film were analyzed using content analysis method in four different themes "in terms of their physical, socio-economic and cultural characteristics", "in terms of their relations with family members and their close environment", "ideologically" and "within the framework of aging theories.” As a result, it was concluded that the film although in many respects it seems to different from the usual aged representations was inspired by modern ideology and did not reveal an alternative elderly representation outside of this ideology.
Anahtar Kelimeler
Elderly Theories of aging Representation of aging in cinema Modernism American cinema
Kaynakça
- Aday, R. H., & Austin, B. S. (2000). Images of aging in the lyrics of American country music. Educational Gerontology, 26(2), 135–154.
- Akçay, C. (2011). Yaşlılık kavramlar, kuramlar ve yaşlılığa hazırlık. İstanbul: Kriter Yayınları.
- Ariés, P. (1991). Batılının ölüm karşısında tavırları. Ankara: Gece Yayınları.
- Bauman, Z. (2007). Modernite ve holocaust. İstanbul: Versus Yayınları.
- Beğer, T., & Yavuzer, H. (2012). Yaşlılık ve Yaşlılık Epidemiyolojisi. Klinik Gelişim. Adresinden erişildi: http://www.klinikgelisim.org.tr/kg_25_3/1.pdf
- Braidotti, R. (2014). İnsan Sonrası. İstanbul: Kolektif Kitap.
- Ceylan, H., & Öksüz, M. (2015). Sosyal Hizmet Lisans Öğrencilerinin Yaşlı Ayrımcılığına İlişkin Tutumlarının İncelenmesi. Journal of International Social Research, 8(39).
- Chivers, S. (2011). The silvering screen: Old age and disability in cinema. Toronto: University of Toronto Press.
- Cohen-Shalev, A. (2009). Visions of aging: Images of the elderly in film. Apollo Books.
- Cox, D. (2012, Mart 8). How older viewers are rescuing cinema. The Guardian. 21.11.2020 Tarihinde adresinden erişildi: https://www.theguardian.com/film/2012/mar/08/older-viewers-rescuing-cinema
- Cox, D. (2014, February 26). Why do films do such a bad job of portraying old people. The Guardian. 21.11.2020 Tarihinde adresinden erişildi: https://www.theguardian.com/film/filmblog/2012/feb/28/films-bad-job-portraying-old-people
- Crosthwaite, A. (2014). Visions of Aging in U.S. Cinema. L’invecchiamento-Aging, (3), 27–32.
- Dahmen, N. S., & Cozma, R. (2009). Media takes: On aging. Sacramento: International Longevity Center-USA.
- Derrida, J. (1998). Of Grammatology (Corrected edition). Baltimore and London: Johns Hopkins University Press.
- Duralde, A. (2009, Mart 26). Old folks rarely find a good home onscreen. Today. Adresinden erişildi: https://www.today.com/id/wbna30945270#.U731UFY_3bo
- Eagleton, T. (2011). Kültür yorumları. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Ertaylan, A. (2016). 1990 Sonrası Türkiye Sinemasında Yaşlılık Temsilleri. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication-TOJDAC, 6. https://doi.org/10.7456/10601100/001
- Foucault, M. (2006). Kliniğin Doğuşu. Ankara: Epos Yayınları.
- Giddens, A. (2014). Modernite ve Bireysel-Kimlik. İstanbul: Say Yayınları.
- Giddens, A., Appelbaum, R. P., & Duneier, M. (2006). Essentials of sociology. Norton.
- Görgün, A. B. (2004). Yaşlılık Sosyolojisi. Içinde V. Kalınkara (Ed.), Yaşlılık Disiplinlerarası Yaklaşım, Sorunlar, Çözümler (ss. 35–37). Ankara: Odak Yayınları. Adresinden erişildi: https://books.google.com.tr/books?id=2p2htgEACAAJ&dq=Yaşlılık+Disiplinlerarası+Yaklaşım,+Sorunlar,+Çözümler&hl=tr&sa=X&ved=2ahUKEwiq3ob6vKfsAhVpoosKHUunDCwQ6AEwAHoECAEQAQ
- Gravagne, P. H. (2013). The becoming of age: Cinematic visions of mind, body and identity in later life, Jefferson, NC: McFarland & Company. Inc.
- Harwood, J. (2007). Understanding communication and aging: Developing knowledge and awareness. Los Angeles: Sage.
- Hofstede, G. (1984). Culture’s consequences: International differences in work-related values (C. 5). Sage Publications Sage UK: London, England.
- Hooyman, N. R., & Kıyak, H. A. (1991). Social gerontology: A multidisciplinary perspective. Washington: Pearson Education.
- İçli, G. (2008). Yaşlılar ve yetişkin çocuklar. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, (1), 29–38.
- Kalınkara, V., Argun, N., & Güler, P. (2016). Temel gerontoloji: Yaşlılık bilimi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Kırel, S. (2010). Kültürel çalışmalar ve sinema. İzmir: Kırmızı Kedi Yayınevi.
- Kuruoğlu, H., & Salman, S. (2017). Medyada yaşlılık ve Türk sinemasında yaşlılık temsili. Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi (C. 3).
- Lyotard, J.-F. (2013). Postmodern Durum. Ankara: BilgeSu Yayıncılık.
- Meeks, B. S., Hendrick, S. S., & Hendrick, C. (1998). Communication, love and relationship satisfaction. Journal of Social and Personal Relationships, 15(6), 755–773. https://doi.org/10.1177/0265407598156003
- Morgan, L. A., & Kunkle, S. (1998). Aging: The Social Context. SAGE Publications. Adresinden erişildi: https://books.google.com.tr/books?id=6xlFAAAAYAAJ
- Mutman, M. (1999). Oryantalizmin Gölgesi Altında: Batı’ya Karşı İslam. Içinde F. Keyman, M. Mutman, & M. Yeğenoğlu (Ed.), Oryantalizm, hegemonya ve kültürel fark (ss. 25–71). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Onur, B. (1995). Gelişim psikolojisi. Ankara: İmge Kitabevi.
- Powell, J., & Cook, I. G. (2006). Unpacking performativity: A case study of patriarchy and the elderly in China. International Journal of Sociology and Social Policy, 26(7–8), 277–283. https://doi.org/10.1108/01443330610680371
- Sennett, R. (2002). Karakter aşınması: Yeni kapitalizmde işin kişilik üzerindeki etkileri. İstanbul: Ayrıntı Yayınevi.
- Sennett, R. (2011). Otorite. İstanbul: Ayrıntı Yayınevi.
- Swinnen, A., & Stotesbury, J. (2012). Aging, performance, and stardom: Doing age on the stage of consumerist culture (C. 2). LIT Verlag Münster.
- Tufan, İ. (2016). Antik Çağ’dan Günümüze Yaşlılık ve Yaşlanma. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Uysal, Ş. (1993). Yaşlılık ve sorunları. Seminer Psikoloji, 10, 1–13.
- Virilio, P. (1998). Hız ve Politika. İstanbul: Metis Yayınları.
- Zadoorian, M. (2009). The Leisure Seeker. New-York: William Morrow and Company. Adresinden erişildi: http://acikerisim.pau.edu.tr:8080/xmlui/handle/11499/26756
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2021 |
| Gönderilme Tarihi | 29 Ocak 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021Cilt: 3 Sayı: 1 |
