Öz
Modernizmin
adalet, eşitlik, ilerleme, hümanizm gibi üst-anlatılarına, rasyonellik,
evrensellik, özgünlük gibi projelerine tepki niteliği taşıyan postmodernizm
çoğulculuk, eklektizm, yüzeysellik, metinlerarasılık, nostalji gibi ilkelerle
hareket eder. 1930’lu yıllarda terim olarak literatüre giren postmodernizm,
siyaset, ekonomi, sosyoloji, edebiyat, mimari ve sanatın birçok dalından sonra
80'li yıllarda sinema alanında etkisini göstermeye başlar. Postmodern sinema
anlatısı ise her ne kadar modernizme tepki niteliği taşısa da, hem modern
anlatı kalıplarını hem de klasik anlatı kalıplarını kullanarak "everything
goes" (her şey gider, her şey olur) temel fikriyle hareket eder.
Postmodern anlatı aynı zamanda bu anlatı türlerine kattığı metinlerarasılık,
üst anlatı, parodi, pastiş, ironi, kolaj, çift kodlama gibi özellikleriyle
birlikte alışılmışın dışında izleme pratikleri sunar. Bu çalışmada
postmodernizm kavramı tanımlanarak postmodern sinema anlatısının özellikleri
ayrıntılı olarak ele alınacak ve son yıllarda animasyon sinemasında da
ağırlıklı olarak varlığını sürdüren postmodern anlatı öğeleri 2001 yapımı Shrek
filmi üzerinden incelenecektir.
Anahtar Kelimeler
Postmodernizm Modernizm Postmodern Anlatı Postmodern Sinema Animasyon Shrek
Kaynakça
- AKTAY, Yasin; (2008). Kavramsal Açıdan Modernizm ve Postmodernizm’e Bakmak; Hece Modernizmden Postmodernizme Özel Sayısı,138/139/140, 8-16
- ALVER, Köksal; (2008). Mekan Tartışmaları ve Değişen Mekan Algısı, Hece Modernizmden Postmodernizme Özel Sayısı, 138/139/140, 557-570
- AŞKAROĞLU, Vedi; (2014). Postmodern Söylem ve İhsan Oktay Anar İle John Fowles Romanlarının Postmodernist Açıdan Karşılaştırılması, Doktora Tezi, Ardahan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ardahan
- BEST, Steven & KELLNER, Douglas; (2011). Postmodern Teori, (M. Küçük, Çev.), İstanbul, Ayrıntı Yayınları
- BÜYÜKDÜVENCİ, Sabri & ÖZTÜRK, Semire Ruken; (2014). Postmodernizm Ve Sinema, Ankara, Dipnot Yayınları
- DİLBER, Kadir Can; (2008). Postmodernizm ve Yeni Adlandırmalar, Hece Modernizmden Postmodernizme Özel Sayısı, 138/139/140, 505-515
- DURAN, Recep; (2008). Postmodernizm Bir Düşünce Okulu mudur?, Hece Modernizmden Postmodernizme Özel Sayısı, 138/139/140, 142-151
- GÖZE, Filiz Erdemir; (2009). Postmodern Sinemada Kahramanın Dönüşümü, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Sayı 35
- GÜNGÖR, Mehmet; (2017). “Oyun ve Üstkurmaca Bağlamında Bir Animasyon Okuma Denemesi: Wreck-İt Ralph”, Hikmet Akademik Edebiyat Dergisi, Gelenek ve Postmodernizm Özel Sayısı, Yıl 3, Sayı 7
- GÜREL, Emet & ALEM, Jale; (2010). Postmodern Bir Durum Komedisi Üzerine İçerik Analizi: Sımpsonlar, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 3, Sayı 10
- HARVEY, David; (2006). Postmodernliğin Durumu: Kültürel Değişimin Kökenleri, (S. Savran, Çev.), İstanbul, Metis Yayınları
- HAZNECİ, Özlem Uzun; (2016). Canlandırma Sinemasında Transmedya Hikâye Anlatım Örneği Olarak Shrek Serisi, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
- HUNTER, Stephen; (2001). 'Shrek' Is a Fractured Fairy Tale With Its Heart Firmly in Place, Washington Post, May 18 http://www.washingtonpost.com/wp-srv/entertainment/movies/reviews/shrekhunter.htm?noredirect=on
- JAMESON, Fredric; (2011). Postmodernizm Ya Da Geç Kapitalizmin Kültürel Mantığı, Ankara, Nirengi Kitap
- KARABURĞU, Oğuzhan; (2008). Postmodern Anlatıda Zaman, Hece Modernizmden Postmodernizme Özel Sayısı, 138/139/140, 363-367
- KOÇAKOĞLU, Bedia; (2010). Postmodernizm Sorunsalı Ve Türk Anlatısında Geleneksel Tahkiyenin İzleri, Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya
- LASALLE, Mick; (2001). Fractured Fairy Tale / Visually Elegant 'Shrek' Thoroughly Entertaining For All Ages, San Francisco Gate, May 18 https://www.sfgate.com/movies/article/Fractured-fairy-tale-Visually-elegant-Shrek-2919420.php
- LYOTARD, Jean-François; (2013). Postmodern Durum, (İ. Birkan, Çev.), Ankara, Bilgesu Yayınları
- ROSENAU, Pauline Marie; (1998). Postmodernizm Ve Toplum Bilimleri, (T. Birkan, Çev.), İstanbul, Ark Yayınları
- SARUP, Madan; (2004). Post-Yapısalcılık ve Postmodernizm, (A. Güçlü, Çev.), Ankara, Bilim ve Sanat Yayınları
- ŞAHİN, Hikmet; (2011). Postmodern Sanatta Eklektik Nesneler, Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya
- ŞAHİNER, Rıfat; (2013). Sanatta Postmodern Kırılmalar, Ankara, Ütopya Yayınları
- ŞAYLAN, Gencay; (2016). Postmodernizm, Ankara, İmge Kitabevi Yayınları
- SHREK, (2001). DreamWorks Animation SKG Home Entertainment, DVD.
- TOSUN, Necip; (2008). Postmodern Öykü ve Türk Öyküsünde Postmodernizmin Etkileri, Hece Modernizmden Postmodernizme Özel Sayısı, 138/139/140, 374-388
- ÜNAL, Hayriye; (2008). Postmodern Stratejiler ve Yöntem Sorunu Üzerine, Hece Modernizmden Postmodernizme Özel Sayısı, 138/139/140, 286-296
- YANAR, Işık; (2008). Postmodernizm: Doğuşu, Etkisi ve Sınırları, Hece Modernizmden Postmodernizme Özel Sayısı, 138/139/140, 26-33
- YETİŞ, İshak; (2008). Türk Öykücülüğünde Postmodernizmin İzleri, Hece Modernizmden Postmodernizme Özel Sayısı, 138/139/140, 389-394
Öz
Postmodernism; which is a reaction to modernism’s metanarratives such as
justice, equality, progress, humanism and to its projects like rationality,
universality, originality acts with principles such as pluralism, eclecticism,
superficiality, intertextuality and nostalgia. Postmodernism –entered literature
as a term in 1930s- starts to show its effeckt in cinema in 1980s, after
politics, economy, sociology, literaturei architecture and many fields of art.
Altough the narrative of postmodern cinema is a reaction to modernism it acts
with the main idea ‘’everything goes’’ by using both modern and elassical
narrative patterns. Postmodernism; with its features that it added up these
narrative genres such as intertextuality, narrative, parody, pastiche, collage
and double coding; also enables unusual viewing practices. In this study; the
features of postmodern cinema narrative will be discussed in detail of
postmodernism and the postmodern narrative elements which predominantly exist
in animation cinema recently, will be analysed in 2001 filmed Shrek.
Anahtar Kelimeler
Postmodernism Modernism Postmodern Narrative Postmodern Cinema Animation Shrek
Kaynakça
- AKTAY, Yasin; (2008). Kavramsal Açıdan Modernizm ve Postmodernizm’e Bakmak; Hece Modernizmden Postmodernizme Özel Sayısı,138/139/140, 8-16
- ALVER, Köksal; (2008). Mekan Tartışmaları ve Değişen Mekan Algısı, Hece Modernizmden Postmodernizme Özel Sayısı, 138/139/140, 557-570
- AŞKAROĞLU, Vedi; (2014). Postmodern Söylem ve İhsan Oktay Anar İle John Fowles Romanlarının Postmodernist Açıdan Karşılaştırılması, Doktora Tezi, Ardahan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ardahan
- BEST, Steven & KELLNER, Douglas; (2011). Postmodern Teori, (M. Küçük, Çev.), İstanbul, Ayrıntı Yayınları
- BÜYÜKDÜVENCİ, Sabri & ÖZTÜRK, Semire Ruken; (2014). Postmodernizm Ve Sinema, Ankara, Dipnot Yayınları
- DİLBER, Kadir Can; (2008). Postmodernizm ve Yeni Adlandırmalar, Hece Modernizmden Postmodernizme Özel Sayısı, 138/139/140, 505-515
- DURAN, Recep; (2008). Postmodernizm Bir Düşünce Okulu mudur?, Hece Modernizmden Postmodernizme Özel Sayısı, 138/139/140, 142-151
- GÖZE, Filiz Erdemir; (2009). Postmodern Sinemada Kahramanın Dönüşümü, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Sayı 35
- GÜNGÖR, Mehmet; (2017). “Oyun ve Üstkurmaca Bağlamında Bir Animasyon Okuma Denemesi: Wreck-İt Ralph”, Hikmet Akademik Edebiyat Dergisi, Gelenek ve Postmodernizm Özel Sayısı, Yıl 3, Sayı 7
- GÜREL, Emet & ALEM, Jale; (2010). Postmodern Bir Durum Komedisi Üzerine İçerik Analizi: Sımpsonlar, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 3, Sayı 10
- HARVEY, David; (2006). Postmodernliğin Durumu: Kültürel Değişimin Kökenleri, (S. Savran, Çev.), İstanbul, Metis Yayınları
- HAZNECİ, Özlem Uzun; (2016). Canlandırma Sinemasında Transmedya Hikâye Anlatım Örneği Olarak Shrek Serisi, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
- HUNTER, Stephen; (2001). 'Shrek' Is a Fractured Fairy Tale With Its Heart Firmly in Place, Washington Post, May 18 http://www.washingtonpost.com/wp-srv/entertainment/movies/reviews/shrekhunter.htm?noredirect=on
- JAMESON, Fredric; (2011). Postmodernizm Ya Da Geç Kapitalizmin Kültürel Mantığı, Ankara, Nirengi Kitap
- KARABURĞU, Oğuzhan; (2008). Postmodern Anlatıda Zaman, Hece Modernizmden Postmodernizme Özel Sayısı, 138/139/140, 363-367
- KOÇAKOĞLU, Bedia; (2010). Postmodernizm Sorunsalı Ve Türk Anlatısında Geleneksel Tahkiyenin İzleri, Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya
- LASALLE, Mick; (2001). Fractured Fairy Tale / Visually Elegant 'Shrek' Thoroughly Entertaining For All Ages, San Francisco Gate, May 18 https://www.sfgate.com/movies/article/Fractured-fairy-tale-Visually-elegant-Shrek-2919420.php
- LYOTARD, Jean-François; (2013). Postmodern Durum, (İ. Birkan, Çev.), Ankara, Bilgesu Yayınları
- ROSENAU, Pauline Marie; (1998). Postmodernizm Ve Toplum Bilimleri, (T. Birkan, Çev.), İstanbul, Ark Yayınları
- SARUP, Madan; (2004). Post-Yapısalcılık ve Postmodernizm, (A. Güçlü, Çev.), Ankara, Bilim ve Sanat Yayınları
- ŞAHİN, Hikmet; (2011). Postmodern Sanatta Eklektik Nesneler, Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya
- ŞAHİNER, Rıfat; (2013). Sanatta Postmodern Kırılmalar, Ankara, Ütopya Yayınları
- ŞAYLAN, Gencay; (2016). Postmodernizm, Ankara, İmge Kitabevi Yayınları
- SHREK, (2001). DreamWorks Animation SKG Home Entertainment, DVD.
- TOSUN, Necip; (2008). Postmodern Öykü ve Türk Öyküsünde Postmodernizmin Etkileri, Hece Modernizmden Postmodernizme Özel Sayısı, 138/139/140, 374-388
- ÜNAL, Hayriye; (2008). Postmodern Stratejiler ve Yöntem Sorunu Üzerine, Hece Modernizmden Postmodernizme Özel Sayısı, 138/139/140, 286-296
- YANAR, Işık; (2008). Postmodernizm: Doğuşu, Etkisi ve Sınırları, Hece Modernizmden Postmodernizme Özel Sayısı, 138/139/140, 26-33
- YETİŞ, İshak; (2008). Türk Öykücülüğünde Postmodernizmin İzleri, Hece Modernizmden Postmodernizme Özel Sayısı, 138/139/140, 389-394
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2018 |
| Gönderilme Tarihi | 10 Ekim 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018Cilt: 1 Sayı: 1 |
